Yörük Gider Yaylasına- Anlatı ˈˈGÖÇˈˈ

Süleyman Demirel Üniversitesiˈnin (SDÜ) ˈIspartaˈnın Kültürel Mirasları Projesiˈ kapsamında Teke Yöresi Yörüklerinin ezgilerinin kayıt altına alındığı Iklık Albümüˈnün üçüncü klibi ˈˈGöçˈˈ teması ile ˈˈYörük Gider Yaylasınaˈˈ isimli esere çekildi.

-Yok olmaktan kurtarıldı

SDÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Gençˈin koordinatörlüğünde hayata geçirilen proje ile Teke Yöresi Yörüklerinin ezgileri notaya döküldü; Iklık, Sipsi ve diğer enstrümanlar eşliğinde yorumlandı. SDÜ Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinasyon Birimi tarafından desteklenen proje ile TRT Ankara Radyosu Sanatçısı Uğur Önür albüm çıkardı. Iklık Albümü altı eserden oluşuyor.

-Eseri izlemek ve dinlemek için bağlantı: https://www.youtube.com/watch?v=tXtstRJjNCU

TRT Ankara Radyosu Sanatçısı Uğur Önür, Teke Yöresi Yörükleri kültürü ve proje ile ilgili şu saptamaları yaptı:

ˈˈUzun süren göçler neticesinde Anadolu'ya gelen Oğuz Türkleri'nden yayla ve kışla arasında göçe dayalı yaşam tarzını devam ettirenlere " Yörük " denilmiştir. Yılın belirli dönemlerinde gerçekleşen göç, hayvancılıkla uğraşan Yörükler için her ne kadar zorunlu bir durum gibi gözükse de, onları yaşama ve kültürlerine bağlayan en önemli unsurdur. Yörükler özgür ruhlu insanlardır ve yaylaları yurt tutmuşlardır. Yaylasından ve sevdiğinden ayrı ise gurbette hisseder kendini, göç yollarını ve bahar aylarını iple çeker...

 

ˈˈİşte göç zamanı böyle beklenir

Geçmez günle hafta, aylar eklenir

Yörük Ozan gurbet elde dertlenir

Derdimin dermanı yayla yolları... ˈˈ

 

İlkbaharın gelmesiyle birlikte göç için hazırlık yapılır, develer özenle süslenir, hazırlanır, günlük eşyalar ile dolu çuvallar ve çadırlar develere yüklenir. Yüzlerce devenin çan sesleri eşliğinde türküler ve çalgılar yankılanır dağlarda. Allı, morlu elbiseleriyle, belik belik saçlarıyla, alnında altın ve gümüş pullarıyla, suna boylu nazlı bir Yörük kızı tutar baş devenin yularını... Yayla yolunda sevdalanmıştır bir karaca yiğit Yörük kızına, nazlısı da boş değildir ona karşı.. Eee kolay mı öyle hemen kavuşmak. Ozan alır ıklığını eline, bakalım ne söyler nazlı geline...

 

-Eserin hikâyesi

Bu anlatı Yörüklerin kültürel ve sosyal yaşantılarını şekillendiren "Göç" üzerinedir. Göç yolları ve yaylalarda yaşanan sevdaların bir yansıması olan Yörük türkülerinin doğal, yalın ve içten tınısını, Isparta'nın Sarıkeçili'lere ait son Yörük çadırlarından birindeki özgün yaşantının içerisinden sizlerle buluşturuyoruz. Klip çalışmasında yer alan çadır sahibi Halil Gürdal, Emine Gürdal ve ailesine,  klipte oynayan genç halk oyuncu Ömer Demircan ve ailesine çok teşekkür ederiz.

ˈˈTanrı Dağlarıˈndan, Toroslarˈa uzanan uzun göç yolculuğunun neticesinde, Antalya ve Isparta'nın ortak yaylalarından Anamas ve çevresindeki Yörüklerle günümüze kadar taşınmış iki telli yaylı bir çalgı olan Iklık; Kazak ve Kırgızlar'a göre kopuzu icat eden büyük Türk ulusu Korkut Ata'nın elinde halka öğüt, yiğitlere güç veren kutlu ve ilahi bir sesti.

Eski Türklerdeki Şaman baksıların ayin, fal, sihir ve tedavide kullandığı bu kutlu ses, ulu ozanın elinde ıklıyor, iniliyor, kişniyor, yas tutuyor, adeta konuşuyordu. Iklayan bu kutlu kopuz, Hakas Türkleri'nde ıh ya da ıyık, Tuva Türkleri'nde İgil, Kızgızistan'da Kıl Kıyak, Türkmenistan'da Gıcek ve Anadolu'daki yörüklerde Iklık adıyla yaşamaktadır.

Iklık'ın kutsal kayın ağacından gövdesi, deri gerilmiş su kabağı ile birleşir. At kuyruğundan tellerine yay dokununca kutlu sesine kavuşur, ıklamaya başlar. Yörük ozanların elinde bu çalgı dertlerini, öğütlerini, özlemlerini, sevdalarını dile getirdikleri aşık sazı olmuştur. Yörük kızları da bu sevdaya karşılık verebilmek için Orta Asya'dan taşıdıkları boğaz çalma geleneğini sürdürürmüşlerdir. Boğaz havaları; Iklık çalgısı ile çalınan ezgi dağarcığının büyük bölümünü oluşturan, günümüze kadar aktarılmış kadim ezgilerdir.ˈˈ

Uğur Önür, bu albüm ve klip projesinde; Teke Yöresi Yörüklerinin kendilerine has çalgılarında taşıdıkları büyük kültür mirası olan göç ve yayla ezgilerinden derleyip, hazırladığı 6 eseri sizlerle buluşturmaktadır.

Iklık albümünün tüm kliplendirme çalışması Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeler Biriminin Yürütücülüğünü Doç. Dr. Mustafa Gençˈin yaptığı SBG-7468 Numaralı  ˈˈIsparta Kültürel Miraslarˈˈ Projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Süleyman Demirel Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İlker Hüseyin Çarıkçıˈya ve BAP birimine ve tüm proje ekibine destekleri için teşekkür ederiz.ˈˈ

 

YÖRÜK GİDER YAYLASINA

 

Çadırlar kuruldu yaylanın düzüne

Davarlar toplandı pınarın gözüne

Uyma dedim gelin uydun eller sözüne

Boynu karanfilli gelin öf...

 

Yörük gider yaylasına

Kilim sarmış mayasına

Oturdum da çok yalvardım

Sevdiğimin anasına

 

Yayla yayla gezerim

Dokuz atar mavzerim

Sevdiğimi görmezsem

Ben bu candan bezerim

 

Eeyiyeğe haaaa ooğuğoo ha

Eeyiyeğe haaaa ooğuğoo ha

 

Al devesi mor köşekli

Sevdiğim kız bol döşekli

Sürüp gider yaylasına

Nazlı yarin bel kuşaklı

 

Mor devenin kısırı

Döner döner ısırı

Sevdiğimi görünce

Gönlüm olur esiri

 

Eser Künyesi:

-Çadırlar Kuruldu (Gurbet Havası)

Kaynak Kişi: Yörük Şakir Gürler

Derleyen: Uğur Önür

Yöre: Serik (Antalya)

 

-Yörük Gider Yaylasına

Kaynak Kişi: Yörük Şakir Gürler,  Hasan Bülbül ve Hasan Çağrı

Yöre: Teke Yöresi

Müzik Düzenleme: Uğur Önür

Iklık/ Üçtelli / Ritim: Uğur Önür

Sipsi: Ferhat Erdem

Kontrabas: Mert Arslan

Kayıt: Mindo Records

Miks/ Mastering: Ahmet Gökhan Coşkun

Klip Yönetmeni: Eyyüp Aydeniz

Görüntü Yönetmeni: Aykut Harman

Yönetmen Asistanı: Alperen Karaca

Kostüm Danışman: İbrahim Bozdoğan